polska1m
kontakt2

Przypuszczalny wygląd Dworu Królowej Bony w Latowiczuzabytki w najbliższej okolicy

     W przepięknym polskim krajobrazie od wielu pokoleń szczególną rolę odgrywają malownicze dworki i dwory ziemiańskie, będące od XVI wieku powszechnym typem domów szlacheckich. Zanurzone w parkowej zieleni i górujące nad najbliższym otoczeniem oddziaływały na kształtowanie rodzimego krajobrazu.

Dworki i pałace otoczone zabytkowym starodrzewem, oddalone od Latowicza kilka, rzadko kilkanaście kilometrów, których dzieje często łączyły się z losami Latowicza zachwycają swym pięknem i urokiem. Niegdyś w najbliższych okolicach Latowcza znajdowało się wiele zabytkowych dworów. Były one w takich miejscowościach jak: Borowie, Boża Wola, Dębe Małe, Dłużew, Kozłów, Kuflew, Lipiny, Łukówiec, Oleksianka, Pogorzel, Radachówka, Seroczyn, Strachomin, Waliska, Wężyczyn, Wielgolas i Żaków. Rodowód dworków w Oleksiance, Strachominie, Wężyczynie i Wielgolesie sięga XVI-wiecznych folwarków, grupujących klucze ziem królewskich starostwa latowickiego. Jak podają archiwalne dokumenty w Waliskach i Dębem Małym znajdowały się już w XVIw. dobra ziemskie należące do ludzi wolnych z obowiązkiem pełnienia służby wojskowej  czyli do szlachty Dębskich (Olszamowskich) i  Waliskich (Żerzyńskich). Pozostałe dwory wznoszone od XVIIIw. były siedzibami rodzin szlacheckich.

Z jakże licznych niegdyś na obszarze Ziemi Latowickiej dworów do dziś przetrwało niewiele. Niszczone, grabione i palone, jako zabytki polskości, ginęły bezpowrotnie w czasach zaborów, wojen i państwa ludowego. Po dworach w Kozłowie, Strachominie, Oleksiance i Wężyczynie pozostały jedynie miejscowe nazwy i gruzowiska kamieni. W swej pierwotnej postaci zachowało się niewiele dworów. Niektóre  jak w  Dębem, Waliskach i Wielgolesie  zyskały w latach 90-tych XX wieku nowych gospodarzy, dzięki którym zaczęły powracać do swej dawnej świetności.

Borowie

Klasycystyczny, murowany z cegły i otynkowany dworek, wzniesiony został  w 1 ćw. XIXw. dla rodziny Moszyńskich, a odremontowany i częściowo przebudowany w 1946 i 1956r. Parterowy budynek na rzucie prostokąta, zwrócony jest frontem na południe. Piwnice sklepione są częściowo kolebką. Posiada portyki: od frontu mniejszy czterokolumnowy z kolumnami toskańskimi, osłonięty trzypołaciowym daszkiem, drugi od wschodu szeroki, sześciokolumnowy zwieńczony trójkątnym szczytem z oknem półkolistym. Układ wnętrz w dworze jest dwutraktowy, z sienią na osi. W pomieszczeniach stropy z fasetami. Dach czterospadowy, kryty gontem. Od zachodu usytuowany jest murowany budynek dawnej kuchni z 1 poł. XIXw. na planie prostokąta z dachem czterospadowym związany z dworem murowanym łącznikiem z korytarzem. Dwór jest obecnie siedzibą Urzędu Pocztowego i Rady Gminnej. Wokół rozciągają się resztki parku krajobrazowego, założonego współcześnie z dworem. Od frontu ślad dawnego podjazdu z kolistym gazonem pośrodku. Na północy równolegle do dworu znajduje się wielki prostokątny staw ze starymi jesionami i klonami wokół

Boża Wola

Neorenesansowy, murowany z cegły i otynkowany dwór wzniesiony został ok. 1900r., być może na fundamentach poprzedniego dworu. Od 1974r. należał do ks. prof. R.J.Chwaluczyka, który po gruntownym remoncie przekazał go w 1992r. organizacji Opus Dei. Obiekt na planie prostokąta z dwutraktowym układem wnętrz jest parterowy, wysoko podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem i piętrową, wysuniętą ryzalitowo centralną częścią. Od frontu znajduje się trójarkadowy podcień wsparty na czterech toskańskich kolumnach. We wnętrzach znajdują się sklepienia kolebkowe, kolebkowe z lunetami i zwierciadlane. Dach naczółkowy z facjatkami, kryty dachówką.

Dębe Małe

 W Dębem Małym znajduje się piękny pałac wzniesiony w 1886r. dla Antoniego Karola Stulgińskiego. Klucz ziem Dębe Małe nabył w 1804r. od Władysława z Ostrowa Nałęcz-Rychłowskiego, Jan Kanty Maszkowski. W roku 1820 należały one do jego licznego potomstwa, od 1823r. były własnością syna Juliana, który spłacił rodzeństwo. W 1837r. wyłącznym właścicielem dóbr stał się Teodor Kosiński i w następnym roku sprzedał je Józefowi Dąbrowskiemu. Po śmierci tego ostatniego w 1843r. połowę dóbr odziedziczył brat, a drugą połowę Jan Nepomucen Dąbrowski (syn Józefa). Od 1848r. Dębe stanowiło własność Jana Rzewuskiego. Od  tego czasu często zmieniali się jego właściciele i tak w 1857r. w posiadanie dóbr wszedł Henryk Karski, w 1871r. Stanisław Miński, w 1886r. Antoni Karol Stulgiński, do którego należały one jeszcze w okresie międzywojennym. Pałac w Dębem wykazuje cechy neorenesansowe. Jest on murowany z cegły, otynkowany, piętrowy, na planie prostokąta, od frontu dziewięcioosiowy, z trójosiową częścią środkową, wysuniętą ryzalitowo i zwieńczoną trójkątnym szczytem. Od tyłu siedmioosiowy. Przy południowym boku usytuowany jest taras wsparty na trzech czworobocznych filarach, przy północnym boku jest ogród zimowy z trójosiową partią skrajnie wysuniętą ryzalitowo i zwieńczoną trójkątnym szczytem z akroterionami. Układ wnętrz jest dwutraktowy; dachy cztero- i dwuspadowe, kryte blachą. Dwór otacza duży i wspaniały park krajobrazowy założony w 1 poł. XIX w. przez Dąbrowskich. W pobliżu znajdują się liczne zabudowania gospodarcze z czerwonej cegły.


Dłużew

Położony malowniczo nad Świdrem klasycystyczny, murowany i otynkowany dworek, reprezentujący charakterystyczny styl dworkowy, wzniesiony został w latach 1901-1902 wg projektu J. Heuricha dla Stanisława Dłużewskiego, który zamierzając początkowo wzniesienie drewnianego dworu w stylu zakopiańskim, zwrócił się w 1899r. do Stanisława Witkiewicza z zamówieniem na projekt. Witkiewicz dostarczył rysunki jeszcze jesienią tego roku, ale do ich realizacji nie doszło na skutek pożaru folwarku. Dłużewski postanowił wówczas wznieść dwór murowany. Dobra pozostawały w rękach Dłużewskich do 1946r., kiedy zostały upaństwowione, a we dworze ulokowano szkołę podstawową. Od 1978r. dworek stał się własnością ? ośrodkiem plenerowym Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Obiekt wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta, częściowo parterowy, częściowo piętrowy, podpiwniczony posiada od frontu portyk z czterema parami kolumn toskańskich podtrzymującymi trójkątny szczyt. Dworek otacza piękny park krajobrazowy rozciągnięty nad Świdrem.


Głosków

Klasycystyczny, murowany z cegły dwór wzniesiono na pocz. XIXw. dla Młyńskich. Po drugiej wojnie światowej zdewastowany i w 1965r. odrestaurowany. Obiekt jest częściowo podpiwniczony, wzniesiony na planie prostokąta, o dwutraktowym układzie wnętrz. Od 1982r. dworek jest ośrodkiem MONAR.


Grzebowilk

Klasycystyczny, drewniany, o zrębowej konstrukcji dwór wzniesiono na przełomie XVIII/XIXw. jako dworek myśliwski dla Józefa Poniatowskiego. W 2 poł. XIXw. była to własność Karczewskich, później Tadeusza Rychwalskiego i Zygmunta Poradowskiego. W 1944r. folwark został rozparcelowany. Dworek pozostając w rękach rodziny, należał do Poradowskich, Rogozińskich i Gałeckich. W 1987/91 został gruntownie odrestaurowany, a drewniane ściany zastąpiono murowanymi. Obiekt parterowy, wzniesiony na planie prostokąta z gankiem wspartym na czworobocznych filarach i zwieńczonym trójkątnym szczytem otaczają pozostałości parku krajobrazowego z zabytkowymi okazami starodrzewia.


Kuflew

Dwór w Kuflewie wzniesiono w 2 poł. XIX w. dla Szweycerów. Dobra Kuflewa wraz z przyległościami należały u schyłku XVIII w. do Jana Meisnera, od którego nabył je w 1793r. hrabia Melchior Łącki, po nim odziedziczyli je w 1831r. synowie Wincenty-Antoni i Jan- Nepomucen Łąccy. Gdy zmarł Jan-Nepomucen, nie pozostawiwszy potomków, całość objął w 1841r. brat zmarłego hrabia Wincenty-Antoni Łącki. Następnie dobra wywłaszczono i wystawiono na licytację, na której nabyła je w 1844r. Weronika z Łąckich Bronisławowa Dąbrowska. Jednak decyzję o wywłaszczeniu utrzymano w mocy i w 1846r. dobra przejął skarb państwa. Dopiero w 1863r. Weronika Dąbrowska odzyskała dobra Kuflew. W drugiej połowie XIXw. były one własnością  rodziny Szweycerow. W 1930r. należały do Bronisława Szweycera. Przez ostatnich właścicieli dworek nie był gruntownie remontowany. Dwór jest murowany z cegły, otynkowany, parterowy z mieszkalnym poddaszem, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta z węższą prostokątną przybudówką przy prawym boku, z drewnianą oszkloną werandą, zwieńczoną trójkątnym szczytem w elewacji frontowej (nie na osi) oraz z trójosiowym ryzalitem, również zwieńczonym trójkątnym szczytem od ogrodu. Układ pomieszczeń we wnętrzu jest dwutraktowy, gruntownie przekształcony. Dach dwuspadowy, kryty eternitem. Wokół dworu są pozostałości rozległego parku krajobrazowego z pocz. XXw., z dwiema alejami lipowymi oraz starymi okazami dębów i grabów.


Łukówiec

Piękny, stary dwór wzniesiony został na początku XIXw. dla rodziny Cieszkowskich. Był on później kilkakrotnie przebudowywany. Dobra Łukowieckie z przyległościami i z miasteczkiem Jeruzal należały w XVIIIw. do Rodziny Rudzińskich. W 1795r. Antoni Rudziński, wojewodzic warszawski i starosta śmidyński sprzedał je Florianowi Cieszkowskiemu, staroście kleszczelskiemu. Po jego śmierci w 1798r., po umowie między potomstwem dobra objął w 1820r. najmłodszy syn Krzysztof (zmarły w 1856r.). Po nim Łukówiec odziedziczyły dzieci, a w 1860r. właścicielem majątku został młodszy syn Krzysztofa ? Henryk, artysta malarz. W 1872r. dobra nabył w drodze licytacji hrabia August Cieszkowski, filozof i ekonomista. Jeszcze w XX-leciu międzywojennym dobra pozostawały w posiadaniu jego rodziny. Dwór posiada cechy architektury klasycystycznej. Składa się ze starszej części o drewnianej, zrębowej konstrukcji oraz nieco późniejszej, murowanej w jej przedłużeniu od zachodu. Otynkowany, parterowy, częściowo podpiwniczony, na planie wydłużonego prostokąta z dwoma symetrycznie rozmieszczonymi gankami od frontu o dwóch kolumienkach toskańskich podtrzymujących trójkątne szczyty. Układ wnętrz jest dwutraktowy, przebudowany. W środkowym pomieszczeniu jesionowy portal wczesnoklasycystyczny z 4 ćw. XVIII w.(wg tradycji został on przeniesiony z wcześniejszego, nieistniejącego dworu). Dach dwuspadowy kryty eternitem. Niedaleko dworu znajduje się ruina neogotyckiego spichlerza z 2 ćw. XIX w.


Pogorzel

Często jadąc do Mińska Maz. mamy okazję oglądać z okien autobusu znajdujący się tam dwór. Zbudowany został jeszcze przed 1740 rokiem dla Kazimierza Rudzińskiego, kasztelana czerskiego, a następnie wojewody mazowieckiego. Jego projektantem był prawdopodobnie Szymon Gaygier. Po śmierci Kazimierza należał do jego młodszego syna Michała, starosty chęcińskiego i wojewody mazowieckiego. Później była to własność syna Michała Antoniego, który był starostą śmidyńskim. Sprzedał on Pogorzel w roku 1802 ks. Michałowi Modzewskiemu, biskupowi-sufraganowi płockiemu. Od 1813r. własność Stanisława Kraińskiego. Z biegiem czasu majątek przeszedł w ręce rodziny Antoszewskich, kiedy to w roku 1860 Ludwik Antoszewski zamienił Pogorzel na Strachomin, należący do Aleksandra Mścisława Karskiego. Ten ostatni  w 1867r. sprzedał część Pogorzeli Mikołajowi Wisłockiemu, a drugą włączył do swych dóbr Nowogród i sprzedał w 1873r. Galicyjskiemu Towarzystwu Parcelacji i Budowy w Krakowie, które ją rozparcelowało. Część Pogorzeli należąca do Mikołaja Wisłockiego również uległa rozdrobnieniu. Dwór przebudowano na początku XIXw., w ciągu tego stulecia i w XXw. Około 1900r. dobudowano od frontu balkon wsparty na dwóch czworobocznych filarach oraz nową oranżerię przy elewacji bocznej. Przypuszcza się, iż w tym czasie zmieniono dotychczasowy dach czterospadowy na dwuspadowy. Dwór został całkowicie zdewastowany po drugiej wojnie światowej. Obecnie jest restaurowany. Dwór ten posiada cechy stylu późnobarokowego. Jest murowany z cegły, otynkowany. Wzniesiony na planie prostokąta, parterowy z piętrową częścią środkową wysuniętą ryzalitowo od frontu i od ogrodu oraz z jednoosiowymi obustronnymi skrajnymi ryzalitami. Podpiwniczony, mieszkalne poddasze ukryte w nowym dachu naczółkowym. Układ wnętrz dwutraktowy, w partiach skrajnych trzytraktowy, częściowo przekształcony podczas ostatniej odbudowy. Na osi prostokąta sień z dwiema klatkami schodowymi oraz salon o ściętych narożach. Elewacje rozczłonkowane pilastrami toskańskimi, ryzality środkowe zwieńczone trojkątnymi frontonami. Przed salonem wysoki marmurowy taras, z którego rozciąga się widok na resztki regularnego parku.


Radachówka

Drewniany, parterowy dworek o zrębowej konstrukcji i na podmurówce, został wzniesiony ok. 1900r. dzięki staraniom Mieczysława Pfeiffera. Do 1945r. własność rodziny Szlenkierów. Na przełomie 1944/45 został zdewastowany przez żołnierzy Armii Czerwonej, później odrestaurowany przez nowego właściciela. Od frontu znajduje się ganek wsparty na czterech słupach, a nad nim trójosiowa wystawa z balkonikiem. Wokół zachowały się pozostałości parku krajobrazowego z okazami starych drzew.


Rudno

Klasycystyczny, piętrowy, murowany z cegły i otynkowany pałac wzniesiony został ok. 1800r. wg projektu Hilarego Szpilowskiego dla Marcina Chrzanowskiego, chorążego warszawskiego, właściciela dóbr w latach 1791-1811. Majątek znajdował się w posiadaniu Szemplińskich, Markowskich i Świętochowskich. Od 1945r. w pałacu mieściła się szkoła podstawowa. W następnych latach uległ dewastacji. Obecnie został odrestaurowany i przeznaczony na Dom Pamiętnikarstwa Polskiego i Polonijnego. Obiekt wzniesiono na planie prostokąta z czterokolumnowym portykiem toskańskim, zwieńczonym trójkątnym szczytem i otoczono parkiem krajobrazowym.


Rudzienko

Klasycystyczny, drewniany, o zrębowej konstrukcji dwór, wzniesiony został w 1 poł. XIXw. dla Marianny z Chrzanowskich Młyńskiej-Granowskiej. W 1840r. dobra nabył Franciszek Zaleski. W posiadaniu Zaleskich pozostawały do 1868r., a kolejnymi właścicielami byli: Adam Dzwonkowski, Józef Rogowski, Władysław Ściepurzyński, Z.Kiltynowicz i Jan Świętochowski. Od 1945 do 1992r. mieściła się tu szkoła podstawowa. Obiekt jest parterowy, wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta z portykiem o czterech kolumnach toskańskich od frontu. Opodal znajduje się klasycystyczny, murowany lamus, który zbudowany został współcześnie z dworem.


Seroczyn

W Seroczynie znajduje się rzadko spotykany kompleks XIX-wiecznych budowli. Są to: drewniany dwór z poł. XIX w. wybudowany dla rodziny Cieszkowskich oraz murowany pałac z 2 poł. XIX w. dla rodziny Wernerów. Wieś Seroczyn wzmiankowana była po raz pierwszy w 1343r. W XIV w. Seroczyn był w posiadaniu Boglewskich, a następnie książąt mazowieckich. W XV i XVIw. Wieś stanowiła własność Głoskowskich, od 1621r. ? Krzyckich, potem Oborskich. Od 2 poł.XVIII w. do 1 poł.XIX w. Seroczyn należał do Cieszkowskich, a następnie do Wernerów. W 1930r. przeszedł w ręce sukcesorów Edmunda Wernera, a obszar majątku wynosił 1408 ha. Po drugiej wojnie światowej w zespole zabudowań dworskich ulokowano szkołę rolniczą. Klasycystyczny, parterowy, drewniany i otynkowany dwór, konstrukcji zrębowej, na ceglano-kamiennej podmurówce wzniesiony został na planie prostokąta i częściowo podpiwniczony. Poddasze jest mieszkalne. Obiekt jest siedmioosiowy, posiada od frontu ganek z czterema drewnianymi kolumnami podtrzymującymi trójkątny szczyt z półkolistym okienkiem. Układ wnętrz jest dwutraktowy. Dach naczółkowy, kryty blachą, w półszczytach dolnych znajdują się duże, półkoliste okna. Przed domem rośnie sędziwa, okazała lipa.

Pałac w Seroczynie, skomponowany w stylu neorenesansowym, usytuowany prostopadle do dworu jest murowany i otynkowany, a wzniesiony na planie wydłużonego prostokąta. Nieregularna bryła obiektu, częściowo parterowa z mieszkalnym poddaszem, ma obustronny piętrowy rozalit, zwieńczony od frontu i od ogrodu trójkątnymi szczytami. Od frontu znajduje się trójkątna sionka, w elewacji ogrodowej otwarty taras, a w elewacji bocznej czterokolumnowy portal toskański, który podtrzymuje taras na wysokości pierwszego piętra. Układ wnętrz jest dwutraktowy, z korytarzem pośrodku. Dachy o szerokich okapach są dwuspadowe. Dookoła pałacu znajdują się pozostałości założenia parkowego.


Sufczyn

Klasycystyczny, murowany z cegły, tynkowany dwór, wzniesiony został w 1827r. dla Pawła Piątkowskiego. Po 1945r. użytkowany był przez szkołę podstawową, a od 1992r. przez Przedsiębiorstwo Polonijne ?UNI-prod?. Obiekt parterowy, podpiwniczony, wzniesiony na planie prostokąta, z występami podtrzymującymi balkony. Wśród resztek parku krajobrazowego znajduje się kamienny zegar słoneczny z datą 1836r.


Trąbki

Klasycystyczny, murowany z cegły i otynkowany dwór wzniesiony został w 1838r. dla Ignacego Hordliczki, założyciela huty szkła Czechy. W posiadaniu rodu Hordliczków pozostawał do 1944r. Po drugiej wojnie światowej został odrestaurowany, a następnie w latach 1975/80 wyremontowany przez nowego właściciela Andrzeja Czechowskiego. Obiekt jest parterowy, częściowo podpiwniczony, z wystawką na osi zwieńczoną trójkątnym szczytem. Portyk z czterech drewnianych kolumn podtrzymuje taras przed wystawką.


Wielgolas

Powstanie pałacu w Wielgolesie należy odnieść do XVIII wieku, kiedy dobra starostwa latowickiego znajdowały się w rękach Czartoryskich. Oni to zapewne wznieśli na miejscu dawnego drewnianego dworku, nowy murowany pałac. Dobra wielgoleskie wraz z przyległościami nabył w 1837r. od Skarbu Królestwa Polskiego jenerał lejtnant wojsk carsko-rosyjskich Jerzy Franshave, a od 1859r. należały one do jego syna Jerzego. W latach poźniejszych często zmieniali się właściciele, tak w 1862r. włości nabył Jan Ordęga, w 1870r. ? Jan Kadow, w 1877r. ? Jan Golcz, w 1888r. ? Władysław Golcz, i w 1904r. ? Bohdan Wyleżyński. W rękach rodziny Wyleżyńskich pałac wielgoleski pozostawał do 1944r. Ostatnimi użytkownikami byli pracownicy Wiejskiego Ośrodka Zdrowia. Obecnie jest nowy właściciel ? Ewa Pusz. Pałac jest wzniesiony z cegły w stylu neorenesansowym, otynkowany, boniowany na narożach. Częściowo parterowy, częściowo piętrowy, podpiwniczony, nieregularny, wzniesiony na planie prostokąta z trójosiową częścią piętrową od wschodu, wysuniętą ryzalitowo od frontu i od ogrodu. Układ pomieszczeń wnętrz jest dwutraktowy, silnie przekształcony. Dachy czterospadowe, kryte blachą, a na wieży czterospadowy z blaszanym hełmem. Otoczenie pałacu stanowi malowniczy park krajobrazowy z pierwszej połowy XIX w. Z okazami starodrzewu, obszerną polaną, stawem oraz wzgórzem.


Żaków

W Żakowie znajduje się piękny dwór, który wzniesiony został w końcu XIXw. Dobra żakowskie z przyległościami nabył w 1796r. Jan Wierzbicki od Antoniego Rudzińskiego, wojewodzica warszawskiego i starosty śmidyńskiego. Następnie przeszły w ręce jego dzieci:Hipolita, Bazylego, Mikołaja i Justyny Wierzbickich. Ostatecznie po rezygnacji pozostałych sukcesorów w 1815r.  dobra objął Michał Wierzbicki. Jednak już w 1824r. kupił je na licytacji Michał Chełkowski i odstąpił swoje prawa Ignacemu Stawiarskiemu. Po jego śmierci w 1835r. dobra odziedziczyła wdowa Barbara z Wierzbickich oraz dzieci: Franciszek, Seweryn, Ignacy oraz Magdalena i Jozefa zamężna Ryx. Trzej synowie pozostawali za granicą wobec, czego ich schedy w 1837r. zostały skonfiskowane przez Skarb Królestwa Polskiego. Jednak w 1838r. scheda Ignacego Stawiarskiego juniora została uwolniona, a w 1841r. stał się on właścicielem całego majątku. Od 1859r. Żaków należał do Jana Flatta, a 10 lat później do Nikodema Wojdy. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej należał do Kieniewiczow, a na koniec do Maksymiliana Czapka. Do niedawna użytkownikiem dworu była szkoła podstawowa. Architektura budynku posiada cechy klasycystyczne oraz neogotyckie. Jest murowany z cegły i otynkowany. Nieregularny, częściowo parterowy z mieszkalnym poddaszem, częściowo piętrowy. Na planie prostokąta, z portykiem od frontu złożonym z dwóch kolumn i dwóch półkolumn jońskich, zwieńczony trójkątnym szczytem. W elewacji bocznej otwarty taras z balustradą tralkową i schodami do parku. Dwuosiowa część piętrowa, wieńczona jest neogotyckim szczytem sterczynowym. Po drugiej wojnie światowej dwór został niefortunnie rozbudowany od tyłu, co stylistycznie zniekształcało jego bryłę. Układ wnętrz jest dwutraktowy z prostokątną sienią i schodami. Dachy dwuspadowe kryte obecnie blachą. Wokół dworu ostały się pozostałości parku krajobrazowego, którego stan nadwyrężyły wichury i szkodniki.



Literatura:
  1. 1.        Jaroszewski T.S., Baraniewski W., 1997., Po pałacach i dworach Mazowsza, Warszawa.
  2. 2.        Kopaliński W., 1970., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Warszawa.
  3. 3.        Galicka I., Sygetyńska H., 1967. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Warszawa.

Słowniczek
Akroterion - naszczytnik, dekoracyjny motyw rzeźbiarski w postaci posągu, urny itp., umieszczany na rogach i szczytach budowli antycznych.
Bonia (boniowanie) - rodzaj tynku zewnętrznego stosowanego często w zdobieniu elewacji pałaców, rzadziej dworów.
Fronton - przyczółek, szczyt, trójkątne albo półokrągłe zwieńczenie fasady budowli, ryzalitu, portyku, portali lub okna.
Intersja - technika wykładania powierzchni przedmiotów drewnianych ornamentami z kawałków różnych gatunków drewna (mozaiką)
Naczółek - trójkątna połać dachowa.
Pilaster - granitowy, płaski filar przyścienny z bazą i głowicą, wystający z lica ściany na 1/6 swojej wysokości, służący do dekoracji, a niekiedy do wzmocnienia konstrukcji.
Portal - wielkie, monumentalne wejście do budynku, brama, drzwi; kompozycja architektoniczno-rzeźbiarska otaczająca i stanowiąca wejście.
Portyk - monumentalna część budowli przed wejściem głównym, zazwyczaj z arkadową kolumnadą.
Ryzalit - wysunięta przed lico muru część fasady budynku.
Tralka - (balas, balaska) mała, ozdobna kolumienka w balustradzie.


Na naszej stronie stosujemy pliki cookies, korzystając z niej bez zmiany ustawień przeglądarki wyrażasz zgodę na stosowanie plików cookies. Sprawdź czym są cookies i jak je wyłączyć.

Zapoznaj się z klauzulą informacyjną RODO w zakresie przetwarzania danych osobowych.